Spadek, czyli ogół praw i obowiązków majątkowych zmarłego może trafić do więcej niż jednego spadkobiercy. Z chwilą nabycia spadku przez kilku spadkobierców powstaje między nimi wspólność majątku spadkowego. Wniosek o dział spadku (a w dalszej kolejności zniesienie współwłasności) może złożyć spadkobierca bądź inna osoba zainteresowana dokonaniem podziału majątku spadkowego, np. wierzyciel jednego ze spadkobierców.
Tak w postępowaniu o zniesienie współwłasności, jak i w postępowaniu o dział spadku chodzi o załatwienie całokształtu stosunków, jakie powstały między współwłaścicielami lub spadkobiercami. W obrębie tych stosunków podstawowym elementem jest oznaczenie wysokości spłaty lub dopłaty, terminu i sposobu ich uiszczenia oraz oznaczenie wysokości odsetek. Rozstrzygnięcie w tym zakresie należy do integralnych składników każdego postanowienia o zniesieniu współwłasności lub o dział spadku.
Co może być przedmiotem działu?
Przedmiotem działu jest majątek spadkowy, który pozostaje we wspólności spadkobierców. Innymi słowy, przedmiotem działu mogą być tylko aktywa (prawa majątkowe). Wykluczony jest natomiast dział pasywów (długów spadkowych) rozumiany w ten sposób, iż bez względu na wolę wierzycieli określone długi obciążają od chwili działu tylko oznaczonych spadkobierców.
Podział długów następuje z kolei z mocy prawa, odpowiednio do podziału aktywów. Od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą bowiem odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów.
Co powinien zawierać wniosek o dział spadku?
We wniosku o dział spadku należy wskazać składniki majatku spadkowego, które mają podlegać podziałowi. W wypadku, gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość, należy przedstawić również dowody, które to potwierdzają. Dowodem takim będzie przede wszystkim odpis z księgi wieczystej.
Dobrze by było, gdyby wnioskodawca, będący jednym ze spadkobierców, sformułował swoją propozycję co do działu spadku, w szczególności wskazując, które ze składników chce otrzymać. Poza tym wnioskodawca może żądać rozliczenia pobranych ze spadku pożytków lub innych przychodów, jak również rozliczenia spłaconych długów. Opisane żądania powinny zostać określone w sposób precyzyjny, zgodnie z takimi samymi wymaganiami jak w wypadku złożenia pozwu.
We wniosku należy również podać wartość przedmiotu sprawy, którą jest wartość wszystkich mających podlegać podziałowi składników majątku spadkowego.

Jak przebiega dokonanie działu spadku?
Dokonując podziału poszczególnych składników majątku spadkowego, sąd odpowiednio stosuje przepisy o zniesieniu współwłasności.
Sąd nie jest związany zgłoszonymi żądaniami w zakresie proponowanych przez uczestników postępowania sposobów działu spadku, chyba że uczestnicy postępowania są w tej mierze zgodni. Zgodny wniosek co do sposobu działu spadku podlega jednak weryfikacji sądu co do jego zgodności z prawem, z zasadami współżycia społecznego oraz co do tego, czy nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych.
W pierwszej kolejności podział rzeczy wspólnej następuje przez podział fizyczny rzeczy. Gdy podział fizyczny jest niemożliwy albo jeden ze spadkobierców nie chce danej rzeczy otrzymać, to rzecz powinna zostać przyznana innemu spadkobiercy. Jeżeli zaś żaden ze spadkobierców nie chce otrzymać rzeczy albo spadkobierca, który chce rzecz otrzymać nie ma możliwości zapłaty na rzecz pozostałych spadkobierców odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem spłaty lub dopłaty do udziału w spadku, to w grę wchodzi sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).
Comments